තරලයන්ගේ (ද්‍රව හා වායු) ඝර්ෂණය.

  තරලයක් ඇතුලත වස්තුවක් චලනයේ දී,පිටු පසින් හැර අන් සෑම පෘෂ්ඨයකටම ගැටීමක් සිදු වෙයි. මෙය වැඩියෙන්ම බලපානුයේ ඉදිරිපස පෘෂ්ඨයට ය.

ඝන වස්තුවක් තුලින් යමෙකුට ගිය නොහැකි ය. එයට හේතුව අණු එකිනෙකට තදින් බැදී තිබීමයි. ද්‍රවයන්හි තද අන්තර් අණු ආකර්ෂණයක් නොමැති බැවින් මාළුුනට පහසුවෙන් ජලයේ පිහිනීමට පුළුුවන. පක්ශීන් වඩාත් පහසුවෙන් අහසේ පියාසර කරයි. අජටාකාශ යානා, ශක්ති වැය කිරීමක් නොමැතිවම නොනැවතී යයි.

 පරීක්ෂණය

රූපයේ පෙන්වා ඇති පරිදි උස වීදුරු තුනක් ගෙන එකක් ජලයෙන් ද, දෙවැන්න තෙල් හෝ පැණි වැනි ද්‍රාවනයකින් ද පුරවාගන්න. තෙවන්න හිස් ලෙස ෙපනුනද එය වාතයෙන් පිරී ඇති බැව් අපි දන්නෙමු.

දැන් සෑම අතින්ම සමාන වූ වීදුරු බෝල තුනක් අඩිරූලක් මත තබා

ඇල කිරීමෙන් එක් වරම ව

ීදුරු වලට වැටෙන්නට සලස්වන්න.

වීදුරු බෝල පතුලට වැටීමට ගත වන කාලය නිරීක්ෂණය කරන්න.

වැටෙන වේගයෙහි වෙනසට හේතුව කුමක් විය හැකි ද?

  වායුනට වඩා වැඩි ඝර්ෂණයක් (ප්‍රතිරෝධයක්)ද්‍රවයනට තිබේ. එයට හේතුව වස්තුවක් ද්‍රවයක් තුලින් චලනය වීමට ජල අණු ඉවත් කර මාර්ගයක් සදාගත යුතු වීමයි. තවත් හේතුවක් නම් වස්තුවක් චලනය වීමේ දී මාධ්‍යයේ අණු වලින් ලැබෙන ප්‍රහාරයයි. මෙය රදාපවතින්නේ චලන ප්‍රවේගයට අනුවයි.

ධාවකයාට වාතයේ ඇති නයිට්‍රජන්,ඔක්සිජන් හා ජල අණු වැරෙන් පහර දෙයි.	එහෙත් අලිමහතාගේ වැටෙන වේගය එ්වායෙන් මර්දනය කරයි.

  තරලයන් ගේ ප්‍රතිරෝධය නැතහොත් ඝර්ෂණය අවම කර ගන හැක්කේ වේගය අඩු කිරීමෙන් හෝ ඉදිරි පස පෘෂ්ඨයෙහි ක්ෂේත්‍රඑලය අඩු කිරීමෙන් ය.(අනාකුලිත කිරීම-streamlining.)

  මනුෂ්‍යයා මේ ක්‍රමය ලබාගන්නට ඇත්තේ අධික වේගයක් ඇති සතුන්ගේ හැඩ රුව පරීක්ෂාවෙන් විය යුතු ය.

වායු ප්‍රතිරෝධය හෙවත් තරල ඝර්ෂණය අඩුකිරීමට,එනම් වායුගතික කිරීමට පැරණි රථයට කටර වෙනස්කම් කර තිබේ ද?

ඇතිලෙන හා තරල ඝර්ෂණයන් සැසදීම.

මගේ දැණුම මිණුම

හයිලයිට් කරීමෙන් පිලිතුරු ලබාගන්න.

බහුවරණ ප්‍රෂ්ණ.

  1.රූපයේ දැක්වෙන අන්දමට, පහත සදහන් දේ හදුන්වනුයේ කවර අක්ෂරයන්ගෙන් ද?

                 1  ඝර්ෂණ ය.     2. බර. 3. ඉසිලුම.   4 යොදන බලය.

    2.සෑම විටකෙම සමාන විය හැකි බල යුගලය කිමකේ ද?

                              A. 1=2. B. 2=3. C. 3=4. D . 2= 4.

    3.දුනු තරාදියෙන් නිව්ටන් 3 ක බලයක් යෙදීමෙනෙුත් චලනයක් නොලැබේ නම් ඝර්ෂණය කීය ද?

       A >3.   B =3. C <3.  D 2හා3 අනර.

    4.ඉහත පරිදි ඇ‍දීම නිව්ටන් 4 දක්වා වැඩි කිරීමෙන් ඝර්ෂණය කීයක් විය හැකිද?

1.  0.   B.5.  C. 4.  D. 2.

    5.බයිසිකලයක් වේගයෙන් පැදීමට පහතසදහන් උපක්‍රම යොදාෙගෙන ඇත. එයින් වැඩි විශ්වසයක් තිබිය නොහැක්කේ කුමකට ද?

      A.දම් වැලට තෙල් දැමීම.  B. මඩ් ගාඩ් ඉවත් කිරීම. C.හිටගෙන පැදීම. D.ඉදිරියට නැමී පැදීම.

     6.ලිහිස්සි ඝර්ෂණය හා තරල ඝර්ෂණය අතර ඇති වෙනසක් වන්නේ කුමක් ද?

     7.මේ අතුරෙන් ඝර්ෂණය වැඩියනේම ප්‍රයෝජනවත් වන ක්‍රියාව කුමක් ද?

           A, හිම ක්‍රීඩාවනට.    B කරත්ත රෝද පට්ටමට.   C. සරුංගල යැවීමට. D. ගිනි කූරු දැල්වීමට.

අනෙකුත් ප්‍රෂ්ණ

1.0  

1 සිට 4 ට ඉතාමත් සුදුසු අංකය හෝ අංක දක්වන්න.

1.1  වායු ප්‍රතිරෝධය තදින් දැනෙන කොටස.

1.2 ලිහිස්සි ඝර්ෂණය අඩු කළ යුතු තැන්.

1.3 බෝල බෙයාරිම යොදා ඇති ස්ථානයක්.

1.4 තද ඝර්ෂණයක් අවෂ්‍යම ස්ථාන දෙකක්.

1.5 ස්පෝක්ස් කූරු වල ඇතිවන තරල ඝර්ෂණය වැලැක්වීමට, තරග බයිසිකල් වල සිදුකර ඇති වෙනසක්.

2.0

    ජෝන් මාමා බරක් ඇදීමට බලවත් උත්සාහයක් දරයි. නම් කොට ඇති ස්ථානය න්

හි ඝර්ෂණය අඩු කළ යුතු ද, නැතහොත් වඩි කළ යුතු ද  යන්නත්, එයකළ හැකි ක්‍රමයකුත් සදහන් කරන්න.

          3.0  

රූපයේ ඇති රථය වංගුවක් ගැනීමට සැරසෙයි.

3.1

අංක 1 සිට 9 ට නම්කළ ඇති ඊ තල නිරීක්ෂණයෙන් සටහන පුරවන්න.

3.2   රථය රතු රවුමට ලගා වන අවස්ථා වේදී නම් කළ බලයන් පිලිබදව ය.

3.3 අංක 10 ස්ථානයේ දී ලිහිසි ෂර්ෂණය හිතවත් වන්නේ කෙසේ ද?

5.0

           5.1 ඝර්ෂණ සංගුණකය අර්ථ විග්‍රහ කරන්න.

5.2 කරත්තයක බර නිව්ටන් 2500 කි. නිව්ටන් 1750 බලයකින් ඇදිය හැකිනම් , ඝර්ෂණ සංගුණකය සොයන්න.

5.3 එම පිළිතුර ඇසුරෙන් කරත්තයෙහි බර නි.5000 වූ විට ඇදීමට අවෂ්‍ය බලය කීය ද?

.පිලිතුරු

        5.2 ඝර්ෂණ සංගුණකය = බලය ÷ ප්‍රතික්‍රියාව.

                                              F = x 1750 / 2500

                                               F= 0.7         

                5.3 F= μ   R

                      R= 0.7 X 5000

                         =714.6 N.